بررسی درصد فراوانی و تنوع زیستی پرندگان زمستان گذران در مناطق تالابی شرق استان هرمزگان

تحقیق حاضر با هدف بررسی فراوانی و تنوع زیستی پرندگان زمستان­ گذران در مناطق تالابی شرق استان هرمزگان در سال 1394 انجام شده است. در راستای انجام این مطالعه، پرندگان22 منطقه تالابی با به‌کارگیری روش مشاهده مستقیم و شمارش کل و با استفاده از دوربین دوچشمی و تلسکوپ پرنده‌ نگری مورد شناسایی، سرشماری و طبقه‌بندی قرار گرفتند. هم­ چنین جهت بررسی تنوع زیستی، سنجه ­های تنوع گونه ­ای شامل شاخص ­های شانون- وینر، سیمپسون و مارگالف و سنجه ­های یکنواختی گونه­ ای شامل شاخص پیلو، بریلیون و مکینتاش و از سنجه ­های غنای گونه ­ای شاخص فراوانی گونه مورد بررسی قرار گرفتند. براساس نتایج این مطالعه تعداد 44582 قطعه پرنده شامل 68 گونه پرنده زمستان ­گذران در 17 خانواده و 68 گونه سرشماری و گونه باکلان بزرگ (Phalacrocorax carbo)، با 20/71 درصد از کل مشاهدات، به ­عنوان گونه غالب مناطق تالابی شرق استان هرمزگان شناخته شد. بررسی فراوانی مشاهدات نشان داد که خورهای تیاب و میدانی به­ ترتیب با 15/26 و 13/66% کل مشاهدات، میزبان بیش­ ترین تعداد پرندگان مهاجرآبزی و کنارآبچر زمستان­ گذران در مناطق تالابی شرق استان هرمزگان بوده ­اند. پهنه ­های گلی شرق بندرعباس (3/07) و خور سورگلم (3/03) بالاترین تنوع گونه ­ای و خلیج جاسک (1/64) و ساحل بحل (1/3) از کم­ ترین تنوع گونه­ ای برخوردار بودند. بیش ­ترین غنای گونه ­ای در خور نمکی (5/44) و پهنه گلی شرق بندرعباس (5/19) و کم­ ترین غنای گونه­ ای در نخل ابراهیمی (1/49) و ساحل عبد- سدیچ (1/42) دیده شد. بررسی‌های میدانی نشان داد که ساختار توأمان گلی و جنگلی بودن در میزان استفاده پرندگان نقش مهمی را ایفا می‌کند و کم ­ترین تنوع و غنای گونه‌ای در مناطق تالابی با ساختار شنی - ماسه‌ای دیده شده است. تنوع گونه ­ای کل مناطق تالابی شرق استان با استفاده از شاخص ­های شانون - وینر، سیمپسون و شاخص مارگالف به­ ترتیب 3/12، 13/20 و  6/26 و یکنواختی گونه ­ای این مناطق با استفاده از شاخص ­های پیلو، بریلیون و مکینتاش به ­ترتیب 0/74، 0/74 و 0/82 محاسبه گردید. در پایان این تحقیق نشان داد که به‌واسطه اهمیت تالاب­ های شرق استان در زمستان­ گذرانی پرندگان آبزی و کنارآبچر، تبیین استراتژی خردمندانه توسعه آن‌ها اجتناب­ ناپذیر به­ نظر می­ رسد.